Н М. Карпач,
настаўнік пачатковых класаў
Тэатралізаванае свята “Цуды на Масленіцы”
Вядучы: Надышла Масленіца, або Масленка, або Сырніца, - свята праводзінаў зімы і сустрэчы вясны, свята сонейка і агульнай радасці. Давайце і мы трошкі зіму падгонім, няхай яна ўжо на поўнач ідзе, а да нас вясну пускае.
(Дзеці становяцца паўкругам і “праганяюць” зіму.)
Вучні: (разам) Ідзі зіма, да Кракава,
Зноў прыйдзеш аднакава.
Ідзі, зіма, да Кіева,
Трэба, каб лета пакінула.
Ідзі, зіма, да крынічкі
Ды збірай рукавічкі.
Вядучы: Масленіца адзначалася ў другой палове лютага або ў першай палове сакавіка. Сама назва свята звязана з тым, што ў гэты час елі бліны з маслам, мёдам, сырам. Свята было вясёлым і шумным.
Вучаніца: Усюды радасць, гамана –
Недзе блізка ўжо вясна …
Рашчыняй пірагі,
Даставай ручнікі.
Вучань: Свяці, свяці, сонейка,
Каб нам было цёпленька.
Свяці, свяці, сонейка,
Дары ласку шчодранька.
Вучаніца: Мы вясну гукаем,
Мы вясну чакаем.
Вучні:(разам) Прыходзь, вясна!
З ручайком бурлівым,
З рэчкай гаманлівай.
Прыходзь, вясна!
З песняю-вяснянкай,
З сонейкам уранку.
Прыходзь, вясна!
Вядучы: Свята Масленіцы працягваецца тыдзень. Кожны дзень Масленіцы мае сваё значэнне. Першы, панядзелак, прысвечаны сустрэчы Масленіцы. У гэты дзень каталіся на санках, спявалі песні, гукалі Масленіцу.
Вучань: Вясна-красна, Масленка!
Прыйдзі, вясна, з радасцю,
З дажджамі моцнымі,
З хлябамі багатымі.
Вучаніца: Вясна-красна, Масленка!
Прыйдзі, вясна, з краскамі,
Прыйдзі да нас хутчэй,
Сонейкам ўсіх абагрэй.
Вядучы: Галоўны пачастунак на Масленіцу – бліны. Такая пашана блінам, таму што яны круглыя, жоўтыя, падобныя на сонейка. Зараз мы паслухаем, як пяклі бліны нашы прабабулі і бабулі.
Бабуля: У першы дзень Масленкі пяклі бліны. Бралі дзежку, прасейвалі ў яе яйкі, дадавалі малако, цукар. Усё старанна перамешвалі. Пяклі бліны на патэльні ў печы. Падавалі іх з мёдам, маслам, смятанай.
(Падчас расказу бабулі дэманструецца сялянскі посуд.)
Вядучы: На другі і трэці дзень (аўторак, сераду) пачыналіся ігрышчы. Каталіся на конях, санях, штурмавалі снежныя горкі. Зараз і мы пакатаемся на санках.
(Хлопчыкі перавозяць на “санках” (упрыгожаных кардонках) дзяўчынак)
Вядучы: У чацвёрты дзень (чацвер) хлопцы красаваліся перад дзяўчатамі, паказвалі сваё маладзецтва, спявалі песні.
Гульня “Сцяжынка”
Хлопчыкі і дзяўчынкі становяцца насупраць. Паміж імі – імправізаваны плот, на якім прымацаваны стужкі. Кожны хлопчык бярэ канец стужкі і па камандзе пачынае намотваць яе на невялікую драўляную палачку. Перамагае той, хто хутчэй і лепш за ўсіх “пракладзе сцяжынку” да дзяўчынкі.
Вядучы: У пяты і шосты дзень (пятніца і субота) хадзілі да сваіх родных, успаміналі тых, каго ўжо няма.
Прынесла вясна-красна,
Прынесла Масленічка
Мужыкам саху, барану,
Жыта, авёс, пшаніцу,
Цёпленьку вадзіцу.
Красным дзеўкам – пранічку,
Старым бабкам – пасядзёнечкі,
Маладзіцам – кросны ткаці,
Дзецям – цяпло, каб гуляці.
Гаспадары гасцінна сустракалі і частавалі гасцей. Зараз і мы з вамі пачастуемся.
Гульня “Пачастунак”
Дзеці па чарзе падбягаюць да гаспадара і гаспадыні, вітаюць, бяруць з талеркі аладку, з’ядаюць яе, гавораць словы ўдзячнасці і вяртаюцца да астатніх удзельнікаў.
Вядучы: Сёмы дзень (нядзеля) – апошні дзень свята. У гэты дзень людзі прасілі прабачэння ў тых, каго пакрыўдзілі. Танцавалі. Спявалі, развітваліся з масленіцай. Каб сустрэць вясну-красну з лёгкім сэрцам, раскладвалі вогнішчы, спальвалі пудзіла, а з ім усё чорнае, нядобрае.
Вучань: Гэта пудзіла, браткі.
Разрываем на шматкі,
Занясём у агарод,
Каб ўрадлівым быў ўвесь год.
Гульня “Кветачка”
Дзеці становяцца ў круг і пад музыку перадаюць кветку. Калі музыка спыняецца, той, у каго кветка, выходзіць на сярэдзіну круга і гаворыць:
Як топну нагой
Ды прытопну другой,
Кругам пакружуся,
Усім пакажуся.
Гэты ўдзельнік пакідае круг, і гульня працягваецца.
Вядучы: Масленіца, Масленіца!
Веснавое свята.
Песнямі, надзеямі,
Працаю багата.
Вось і заканчваецца наша свята. Ці спадабалася яно вам?
(Дзеці п’юць чай, частуюцца блінамі).